Lên Sa Pa tắm lá thuốc của người Dao đỏ
Bản làng của người Dao đỏ thường nằm cheo leo nơi lưng chừng núi cao. cuộc sống lại gắn liền với rừng già nên người Dao vốn giỏi nghề thuốc. Không biết từ khi nào và từ ai mà các thế hệ người Dao đỏ từ đời này sang đời khác truyền nhau bài thuốc tắm kì diệu từ các loại thảo mộc để chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe. Bài thuốc được lưu giữ và truyền lại cho những người phụ nữ trong nhà. Người Dao đỏ có thói quen tắm thuốc bằng nước nóng quanh năm, bất kể là mùa đông hay mùa hè. Cho đến nay những gia đình “tứ đại đồng đường” vẫn chung nhau một thùng nước tắm.
Người Dao đỏ đi hái lá thuốc.
Bài thuốc tắm của người Dao đỏ ở Sa Pa bao gồm nhiều loại loại thảo dược. Số cây thuốc trong một bài thuốc tắm thường rất lớn, dao động từ 10 đến 120 loài, thuộc nhiều họ thực vật khác nhau. Trong đó, có khoảng 5 - 10 cây thuốc được coi là quan trọng nhất. Cây để nấu nước tắm thường dùng tươi hoặc đã làm khô. Nếu sử dụng tại chỗ cho nhu cầu trong gia đình hay cho khách tắm tại nhà thì dùng tươi. Đối với một số cây hiếm, cần dự trữ để sử dụng quanh năm thì người ta phải làm khô (thường bó lại từng nắm nhỏ rồi để trên gác bếp). Ngày nay, một số hộ gia đình đi lấy cây thuốc để bán cho các khách sạn hay khách mua để mang về xuôi thì cây thuốc phải chặt thành đoạn hoặc băm nhỏ rồi phơi khô.
Một số loại lá thuốc trong bài thuốc tắm của người Dao đỏ.
Bồn tắm đều được làm từ gỗ pơ mu. Trong phòng tắm nhỏ khép kín, làn hơi nước bốc lên mù mịt, đưa hương thơm ngát từ mùi thơm của thuốc quyện với mùi thơm của gỗ. Nước tắm có màu huyết dụ, sóng sánh như rượu vang đỏ. Người tắm ngâm mình vào nước thuốc trong thời gian khoảng 15 - 30 phút, khi thấy toát mồ hôi, tim đập mạnh và thở nhanh thì thôi.
Thuốc tắm dùng để chữa các bệnh đau nhức cơ, xương, khớp, cảm cúm, ngứa, đinh nhọt hoặc để tăng cường thể lực cho phụ nữ sau khi sinh, người sau khi ốm. Người lao động nặng nhọc, mệt mỏi, sau khi tắm thấy cơ thể nhẹ nhõm, tinh thần sảng khoái, sức khoẻ được hồi phục. Tuỳ từng người, nếu ngâm thuốc tắm quá lâu có thể sẽ bị say thuốc và buồn ngủ. Trong trường hợp này chỉ cần nằm nghỉ hoặc ngủ một lúc sẽ hết.
Giá mỗi lần tắm tại cộng đồng (ở xã Tả Van, Tả Phìn) khoảng 60.000 nghìn đồng. Tại Sa Pa, các nhà khách hay khách sạn đang kinh doanh thuốc tắm giá mỗi lần là 80.000 đồng - 100.000 đồng.
Sau bao năm lưu truyền trong cộng đồng trên những ngọn núi cao, bài thuốc tắm bảo vệ sức khỏe của người Dao đỏ giờ đã trở thành một sản phẩm du lịch vừa quý, vừa giàu bản sắc văn hóa độc đáo, tăng thêm sức hấp dẫn cho du lịch Sa Pa./.