Đàm phán TPP: Sẽ tiếp tục vì chưa đạt thỏa thuận
Tuyên bố chung của các bộ trưởng TPP sau cuộc họp trên cho biết một số vấn đề còn tồn tại là “hữu hạn.” “Điều đáng buồn là 98% công việc đã hoàn tất”, Bộ trưởng Bộ Thương mại Australia Andrew Robb nói và cho biết trở ngại chính hiện nằm ở 4 nền kinh tế lớn gồm Mỹ, Canada, Nhật Bản và Mexico.
Được biết, bất đồng xung quanh các vấn đề thương mại ô tô giữa Nhật Bản và Mỹ, sản phẩm sữa của New Zealand và thời hạn độc quyền đối với thuốc thế hệ mới là những vấn đề gai góc nhất trong quá trình đàm phán TPP.
Cụ thể, về vấn đề thương mại ô tô, Mỹ và Nhật Bản vẫn đang nỗ lực để đi đến nhất trí về quy tắc xuất xứ của ô tô, là căn cứ để xác định sản phẩm có đến từ khu vực TPP và có thuộc diện được miễn thuế hay không. Các hãng xe của Nhật nhập khẩu nhiều linh kiện từ Thái Lan, một nước không phải thành viên TPP và các quy định ngặt nghèo sẽ làm đảo lộn chuỗi cung cấp này. Ngoài ra, Nhật Bản cũng muốn Mỹ nhanh chóng xóa thuế quan đánh vào linh kiện ô tô Nhật xuất sang Mỹ. Trong khi đó, ngành công nghiệp ô tô của Mỹ lại có quan hệ mật thiết với ngành này ở hai nước láng giềng Canada và Mexico.
“Hiện chỉ còn một hoặc hai vấn đề thực sự khó giải quyết, và một trong số này là vấn đề ngành sữa”, Bộ trưởng Bộ Thương mại New Zealand Tim Groser nói. New Zealand, quốc gia xuất khẩu sữa hàng đầu thế giới, tuyên bố sẽ không nhất trí với một thỏa thuận mà trong đó không bao gồm mở rộng cửa thị trường sữa của các nước tham gia. Các thị trường sữa mà New Zealand đang nhắm tới là Mỹ, Nhật Bản, Canada và Mexico.
Vấn đề bảo hộ thuốc gốc (generic drug) cũng là vướng mắc lớn đối với TPP. Mỹ đứng về một bên trong vấn đề thuốc gốc, trong khi hầu như tất cả mọi quốc gia đàm phán TPP khác đứng về phía bên kia và không bên nào muốn nhượng bộ. Các hãng dược của Mỹ muốn thuốc gốc được bảo hộ trong 12 năm, trong khi Australia muốn 5 năm, còn Chile không muốn thuốc gốc được bảo hộ.
Vòng đàm phán 4 ngày vừa diễn ra ở đảo Maui ở Hawaii có sự tham gia của 650 nhà đàm phán, 150 nhà báo và hàng trăm người có lợi ích liên qua. Việc đạt được thỏa thuận đang ở rất gần.
Trong khi đó, Đại diện Thương mại Mỹ Michael Froman cho biết bộ trưởng các nước tham gia đàm phán TPP đã đạt được tiến triển đáng kể trong đàm phán và dù chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng, song các bên sẽ thảo luận về một số vấn đề còn khúc mắc.
Thỏa thuận về bảo vệ môi trường đã được ký kết. Theo đó, tất cả 12 nước tham gia TPP sẽ phải thực hiện đầy đủ các cam kết về bảo vệ động vật hoang dã. Các chương trình trợ cấp có khả năng gây hại cho môi trường sẽ bị cấm. Các nước cũng thống nhất về việc sẽ dán nhãn địa lý với sản phẩm xuất khẩu như thế nào. Ngoài ra là bộ quy tắc chung về việc giải quyết xung đột lợi ích cho hoạt động đầu tư của doanh nghiệp tại thị trường nước ngoài.
Ông Froman bày tỏ tin tưởng rằng thỏa thuận ở trong phạm vi có thể đạt được. Bộ trưởng Chính sách Kinh tế và Tài chính Nhật Bản, ông Akira Amari cho hay tất cả những vấn đề còn tồn đọng có thể được giải quyết bằng một cuộc họp nữa. Hiện các nước đàm phán TPP chưa đưa ra được một lịch cụ thể nào cho cuộc đàm phán cấp bộ trưởng tiếp theo.
Thất bại của vòng đàm phán lần này cho thấy những khó khăn để đi đến kết luận cuối cùng, khi có quá nhiều nước với hệ thống chính trị khác biệt tham gia. Cho dù, một số nước như Việt Nam, Malaysia, New Zealand đã nhượng bộ rất nhiều để có cơ hội thâm nhập vào thị trường Mỹ, tờ New York Times bình luận./.