Quy trình đổi mới trong lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội
Mới đây, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định quy định Quy trình đổi mới phương pháp lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm các cấp trên địa bàn tỉnh Lào Cai, nhằm tiếp tục mang lại sự thống nhất trong phát triển chung của tỉnh cũng như các địa phương trong tỉnh.Ảnh minh họa
Theo đó, có 4 nguyên tắc trong lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội các cấp bao gồm: Lập kế hoạch dựa trên kết quả; lập kế hoạch có sự tham gia; lập kế hoạch gắn kết với nguồn lực; lập kế hoạch theo dõi và đánh giá.
Cụ thể: Đối với lập kế hoạch dựa trên kết quả cho phép mỗi tỉnh/huyện/xã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội địa phương xuất phát từ các mục tiêu, nhiệm vụ ưu tiên của năm. Từ đó lựa chọn phương thức hành động hợp lý nhất để đạt mục tiêu/nhiệm vụ ưu tiên đã xác định. Điều này tạo điều kiện thực hiện theo dõi, đánh giá kế hoạch theo kết quả, đảm bảo gắn kết kế hoạch và nguồn lực, thu hút sự tham gia của các bên trong suốt quá trình lập, thực hiện và theo dõi kế hoạch.
Lập kế hoạch trong cơ chế thị trường không dựa trên nguyên tắc mệnh lệnh nên việc xây dựng và thực hiện kế hoạch phải dựa trên nguyên tắc đồng thuận. Lập kế hoạch có sự tham gia đảm bảo cộng đồng phản ánh nhu cầu cũng như khả năng đóng góp nguồn lực thực hiện các giải pháp can thiệp, đồng thời nâng cao năng lực trong giải quyết vấn đề của chính họ, điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em và dân tộc thiểu số.
Không thể lập kế hoạch mà không có nguồn lực. Nếu việc xác định mục tiêu kế hoạch được gắn với dự báo về khả năng nguồn lực hiện có và có thể huy động được, thì việc lựa chọn được mục tiêu ưu tiên chiến lược sẽ có cơ sở. Khi đó công tác theo dõi và đánh giá thực hiện kế hoạch sẽ đi vào chiều sâu và thực sự trở thành cơ chế để tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong lập và thực hiện kế hoạch.
Lập kế hoạch theo dõi và đánh giá chính là việc phân công trách nhiệm rõ ràng giữa các bên, đánh giá kết quả thực hiện giữa các bên. Kế hoạch này sẽ làm rõ từng chỉ tiêu kinh tế phát triển sẽ được theo dõi bằng những chỉ số khách quan nào, nguồn thông tin lấy từ đâu, ai là người có trách nhiệm thu thập, cung cấp thông tin, tần suất thu thập ra sao, chế độ biểu mẫu báo cáo thông tin như thế nào,…
Trong quá trình đổi mới của nền kinh tế, đòi hỏi công tác lập kế hoạch cũng phải chuyển biến thích hợp. Đó là kế hoạch phải bảo đảm được tính khoa học, logic và phản ánh các nội dung về các phương pháp mới trong xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội; thu hút sự tham gia của tất cả các ngành, các cấp có liên quan trong việc cung cấp thông tin đến phân tích đánh giá tình hình, xác định mục tiêu trong kỳ kế hoạch và các giải pháp thực hiện, cân đối nguồn lực tổng thể để thực hiện, đảm bảo tính dân chủ,công khai, minh bạch và sự đồng thuận cao trong bản kế hoạch; tăng cường sự phối hợp và đối thoại, thảo luận giữa các cấp về các nội dung kế hoạch, đặc biệt là các chỉ tiêu được giao (trong đó quan trọng nhất là các chỉ tiêu thu, chi ngân sách). Mục tiêu có phân cấp rõ rệt thành mục tiêu chung- mục tiêu cụ thể - đầu ra hoạt động, trong đó các hoạt động phải được chỉ rõ nhu cầu về nguồn lực và phân công trách nhiệm thực hiện.
Hệ thống các chỉ tiêu thống kê và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội được xây dựng theo một phương pháp chung, thống nhất, phản ánh thực chất tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn./.