Những quan ngại về tình trạng lãng phí lương thực
Ví dụ đối với trường hợp của bánh mỳ, tình trạng cung vượt quá cầu, sức mua và sở thích của người tiêu dùng đối với bánh mỳ tươi,… đã khiến nhiều loại bánh mỳ phải bỏ đi mà không được tiêu thụ. Tình trạng này cũng xảy ra tương tự đối với nhiều loại ngũ cốc khác và dẫn đến lãng phí gần 25% sản phẩm ngũ cốc ở các nước giàu. Trong khi đó, tình trạng lãng phí này ở mức 8,5% trong các nước thu nhập trung bình và 5% ở các nước có thu nhập thấp.
Tuy nhiên, hành vi của người tiêu dùng chỉ là một khía cạnh của vấn đề đáng lo ngại này. Những tổn thất về thực phẩm lớn thường xảy ra trong khâu khai thác, sản xuất nông nghiệp, trong suốt các giai đoạn lưu trữ, vận chuyển và xử lý.
Thông qua việc phân tích các nhóm thực phẩm rễ và củ (khoai tây, các loại rau củ), nghiên cứu của FAO cho thấy, ở các nước có thu nhập cao hơn thuộc Liên minh châu Âu và Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu (EFTA), thất thoát ở khâu sản xuất là cao nhất, với hơn 30% hoa màu bị mất hoặc bị lãng phí trong quá trình thu hoạch. 17% thiệt hại cũng xảy ra trong quá trình chế biến và đóng gói. Ngược lại, các nước có thu nhập thấp và trung bình hầu như không ghi nhận bất kỳ thất thoát hoặc lãng phí các thực phẩm có rễ và củ nào trong các giai đoạn chế biến và đóng gói.
"Các nhà sản xuất rau và sữa (ở châu Âu và Trung Á) chủ yếu là những nông dân nhỏ và việc thiếu máy vắt sữa hiện đại và các thiết bị làm lạnh sữa dường như là nguyên nhân chính gây ra thất thoát trong ngành sữa", FAO lưu ý.
Trước tình trạng trên, nhiều quốc gia trong khu vực đã triển khai các chiến dịch và chương trình giảm thiểu thất thoát hoặc lãng phí thực phẩm. Các sáng kiến sẽ được áp dụng nhằm xây dựng những ngân hàng thực phẩm sử dụng năng lượng sinh học và tái chế, đầu tư vào công nghệ nông nghiệp để cải thiện cơ sở hạ tầng và hậu cần.
Tại hội nghị lần này, các Bộ trưởng và đại biểu tham dự cũng đề xuất FAO tăng cường công tác phân tích nhằm giúp hiểu rõ hơn về các nguyên nhân gây thất thoát và lãng phí thực phẩm và để giúp các nước tăng cường năng lực thống kê. Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc cũng sẽ tạo điều kiện chia sẻ các giải pháp và thực tế tốt nhất thông qua nhiều phương tiện hành động khác nhau mà các Chính phủ có thể áp dụng, chẳng hạn như hỗ trợ sự phát triển các tổ chức nông nghiệp nhằm giúp những nhà sản xuất nhỏ tăng sản lượng hoặc phát triển khả năng thu thập, làm lạnh và lưu trữ…
Bên cạnh đó, FAO đang tích cực tham gia vào một số sáng kiến để giảm thất thoát và lãng phí thực phẩm, trong đó có Sáng kiến Tiết kiệm lương thực (Save Food) và Sáng kiến toàn cầu để giảm thất thoát và lãng phí thực phẩm. Tại châu Âu và Trung Á, nơi mà chế độ ăn uống đang thay đổi đáng kể, Sáng kiến toàn cầu sẽ làm việc để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về vấn đề lãng phí và thúc đẩy các cách thức tiêu dùng lành mạnh hơn.
Ngoài ra, thực phẩm sản xuất mà không được tiêu thụ cũng có tác động nghiêm trọng đối với môi trường. Cùng với Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), FAO đã phát động Chương trình các hệ thống thực phẩm bền vững để nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm từ các hệ thống thực phẩm, từ sản xuất đến tiêu thụ.
FAO cũng hỗ trợ mạnh mẽ sáng kiến Zero Hunger Challenge được Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-Moon đưa ra, trong đó nhấn mạnh đến 1 trong 5 mục tiêu về một thế giới không có nạn đói "loại bỏ thất thoát và lãng phí thực phẩm"./.