Các ấn phẩm chữ Quốc ngữ cổ Việt Nam do Thư viện Đại học Ngôn ngữ và Văn minh (BULAC) giới thiệu trong khuôn khổ Triển lãm "Le quốc-ngữ. L'écriture romanisée, vecteur d'une renaissance culturelle au Vietnam 1860-1945" (tạm dịch: Chữ Quốc ngữ-dấu hiệu của sự phục hưng văn hóa Việt Nam 1860-1945).

Theo giới thiệu của BULAC (www.bulac.fr), Việt Nam là quốc gia duy nhất ở châu Á đã bỏ chữ Hán để chuyển sang bảng chữ cái Latinh. "Quốc ngữ" - chữ viết quốc gia - là kết quả của sự hợp tác, bắt đầu từ đầu thế kỷ XVII giữa các nhà truyền giáo châu Âu và các học giả Cơ đốc giáo Việt Nam nhằm tạo thuận lợi cho việc truyền bá phúc âm. Trước những năm 1860, các tác phẩm bằng Quốc ngữ đã được xuất bản ở nước ngoài.

Tại triển lãm độc đáo này, BULAC giới thiệu nhiều loại hình văn bản chữ Quốc ngữ từ hơn 1.000 ấn phẩm trong kho tư liệu mà Thư viện sưu tầm được, gồm các thể loại: Tiểu thuyết, tác phẩm dịch, báo chí, từ điển, sách dạy tiếng Việt, sách khoa học, truyện thơ…

Có thể kể đến một số văn bản được trưng bày: Tiểu thuyết "Thầy Lazaro Phiền" (của Nguyễn Trọng Quản xuất bản năm 1887), "Tam quốc chí diễn nghĩa" (Phan Kế Bính và Nguyễn Văn Vĩnh dịch, xuất bản năm 1909), "Những kẻ khốn nạn (sau được dịch là Những người khốn khổ, Nguyễn Văn Vĩnh Dịch, xuất bản năm 1626), "Ba người ngự lâm pháo thủ" (Nguyễn Văn Vĩnh dịch, xuất bản năm 1927); báo Gia Định (BULAC là thư viện duy nhất trên thế giới có số báo Gia Định cổ nhất được bảo quản cho đến nay, số 4, ra ngày 15/7/1865); các truyện thơ "Kim Vân Kiều", "Lục Vân Tiên"…

Theo TTXVN, TS. Nguyễn Thị Hải, phụ trách triển lãm và điều phối tư liệu Đông Nam Á của thư viện BULAC, phông tiếng Việt của BULAC là một trong những phông cổ nhất được sưu tầm và lưu giữ ở Pháp.

Tiếng Việt bắt đầu được giảng dạy tại Paris từ năm 1869 và tới giai đoạn 1871-1872, bộ môn này mới chính thức được đưa vào giảng dạy tại Trường Sinh ngữ Phương Đông (nay là Viện quốc gia Ngôn ngữ và Văn minh Phương Đông).

Một số ấn phẩm chữ Quốc ngữ do BULAC tưng bày tại Triển lãm.

Trải qua một quá trình lâu dài của việc sưu tầm, tập hợp các ấn phẩm chữ Quốc ngữ của các thư viện, cơ quan nghiên cứu từ đầu thế kỷ XX, toàn bộ số ấn phẩm này về sau được chuyển về BULAC. Do đó, Thư viện này trở thành một trong những kho tàng phông tiếng Việt lớn nhất và lâu đời nhất tại Pháp, với số lượng lên tới 13.000 đầu sách (16.500 cuốn).

Bên cạnh đó, Thư viện BULAC còn sở hữu 2 ấn bản của thiên sử thi nổi tiếng "Truyện Lục Vân Tiên" được xuất bản song ngữ Hán Nôm - Quốc ngữ, năm 1874 và "Kim Vân Kiều Truyện", năm 1871.

https://baochinhphu.vn/lan-dau-tien-an-pham-chu-quoc-ngu-co-ra-mat-cong-chung-phap-10223052909281409.htm