Phát triển làng nghề gắn kết với du lịch
Nghề thêu dệt thổ cẩm tại Lào Cai có xu hướng phát triển mạnh, phục vụ nhu cầu trong gia đình và khách du lịch. Ước tính, hằng năm trên địa bàn toàn tỉnh có hàng vạn mét vải thổ cẩm được sản xuất và tiêu thụ. Chỉ tính riêng trên địa bàn huyện Sa Pa có 11 làng nghề thêu, dệt thổ cẩm thuộc các xã Tả Phìn, San Sả Hồ, Sa Pả với khoảng 1.050 hộ tham gia tập trung và một số tổ hợp của Hội phụ nữ huyện, mỗi năm xuất khẩu từ 32.000 – 35.000 mét vải.
Các làng nghề truyền thống ở Lào Cai còn được biết đến bởi các sản phẩm: Rượu San Lùng, rượu ngô Bản Phố được nhân dân thôn San Lùng (Bát Xát) và thôn Bản Phố (Bắc Hà) sản xuất theo những bí quyết lâu đời. Rượu nổi tiếng trong nước được khách du lịch tin dùng. Thực tế cho thấy, du khách không chỉ muốn đến tận làng nghề tham quan, tìm hiểu về vị tổ nghề hoặc danh nhân văn hóa mà còn muốn tận tay tham gia vào quá trình sản xuất để khám phá, nghiên cứu và trải nghiệm.
Hiện nay, các làng nghề đã hình thành các tổ sản xuất có thương hiệu. Tại Sa Pa có tổ sản xuất thổ cẩm của người Mông tại Cát Cát, Ý Lình Hồ, Hầu Thào,…; câu lạc bộ dệt thổ cẩm, thuốc tắm đặc trưng từ lá rừng của dân tộc Dao; làng nghề của các sản phẩm của nghề rèn đúc, dệt vải lanh của người Mông tại Cát Cát. Các huyện Văn Bàn, Bắc Hà, Mường Khương… cũng đã hình thành nhiều làng nghề thêu, dệt thổ cẩm, thu hút hàng nghìn lao động nhàn rỗi.
Các làng nghề của Lào Cai đã gắn với các điểm du lịch và thúc đẩy phát triển du lịch cộng đồng, nâng cao mức sống của nhiều hộ gia đình thông qua kinh doanh nhà nghỉ, bán hàng thủ công mỹ nghệ, thổ cẩm… Làng Tả Van Giáy, Lý Lao Chải, Bản Dền, Sả Séng (Sa Pa) tỷ lệ hộ đói nghèo giảm khá nhanh nhờ du lịch.
Ðể bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống, trong những năm qua, tỉnh Lào Cai đã đẩy mạnh công tác bảo tồn và phát triển các nghề và làng nghề thủ công truyền thống. Năm 2008, nghề rèn đúc tại thôn Bản Phố I, xã Bản Phố (Bắc Hà) được tổ chức bảo tồn. Trong khuôn khổ Dự án “Đầu tư bảo tồn làng truyền thống dân tộc Mông” làng Cát Cát, xã San Sả Hồ (Sa Pa), 4 nghề thủ công truyền thống: Dệt thổ cẩm, chạm khắc bạc, rèn đúc, nghề mộc, đan lát mây - tre - rơm được bảo tồn, đem lại hiệu quả về kinh tế - xã hội lớn cho sự phát triển của địa phương và vùng du lịch.
Những sản phẩm thủ công truyền thống gắn với các làng nghề là một trong những nét văn hóa góp phần sáng tạo nên những di sản cả về phương diện vật thể và phi vật thể. Nhiều làng nghề đã tạo thương hiệu trên thị trường, với sản phẩm không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của người dân địa phương mà còn trở thành hàng hóa được người tiêu dùng ưu chuộng.
Mỗi khi đến với Sa Pa, Bắc Hà, Mường Khương khách du lịch không chỉ được ngắm nhìn khung cảnh làng quê thanh bình, mà còn được tham quan nơi sản xuất, thậm chí có thể trực tiếp cùng tham gia làm ra sản phẩm và không quên mua cho mình những sản phẩm thổ cẩm, đồ trang sức, rượu…để làm quà. Chính điều này đã tạo nên sức hấp dẫn riêng của làng nghề Lào Cai./.